
Prace wykonywane po zmroku wymagają szczególnej uwagi i ostrożności zarówno ze strony pracownika, jak i pracodawcy. Wypadki przy pracy występujące w tym środowisku mogą być szczególnie niebezpieczne z powodu ograniczonej widoczności. Jak zabezpieczyć się przed wypadkami przy pracy po zmroku?
Zgodnie z artykułem 151 Kodeksu Pracy o pracy nocnej mówimy, gdy jest ona wykonywana między godziną 21 a 7 rano, a pracodawca zobowiązany jest zwiększyć stawkę za wykonywane usługi dla pracownika oraz zapewnić bezpieczne warunki pracy dla pracowników pracujących po zmroku.
Prace zlecane w nocnych godzinach obejmują różne sektory gospodarki, a w zależności od branży różnią się specyfiką. Najbardziej znane zawody, w których taka praca jest codziennością to:
- Praca w transporcie – należą do niej zawodowi kierowcy taksówek, ciężarówek, autobusów oraz pracownicy logistyki świadczących usługi przewozu i przeładunku osób lub mienia, a w związku z tym, że ważnym aspektem jej funkcjonowania jest czas, wykonuję się ją także w porach nocnych.
- Praca w ochronie zdrowia – należą do niej zawody takiej jak lekarze, pielęgniarze, ratownicy medyczni, pracownicy medyczni pełniący służbę całą dobę w systemie zmianowym.
- Praca w gastronomii – kucharze, kelnerzy, obsługa restauracji i lokali gastronomicznych wykonuje swoją pracę do późnych godzin nocnych
- Praca w budowlance – może być wykonywana w systemie zmianowym, zapewniając w ten sposób ciągłość pracy i wywiązanie się z przyjętych terminów realizacji inwestycji lub z powodu ograniczeń dostępu do miejsca budowy w ciągu dnia.
- Praca na produkcji – działalność fabryk i zakładów produkcyjnych często opiera się na systemie zmianowym, obejmującym pracę po zmroku zwiększając wydajność danego zakładu.
- Praca w sektorach bezpieczeństwa – należą do niej służby mundurowe zapewniającą bezpieczeństwo publiczne całą dobę.
Jak zapewnić bezpieczeństwo pracowników podczas pracy nocą?
Prace po zmroku bywają niebezpieczne i ryzykowne, szczególnie gdy są wykonywane w miejscach, gdzie widoczność jest ograniczona. W takich przypadkach odpowiednie przygotowanie, wyposażenie i środki ostrożności mogą znacząco poprawić bezpieczeństwo. Do takich rozwiązań zaliczyć możemy:
- Wyposażenie w odzież odblaskową - to specjalny rodzaj odzieży zaprojektowany tak, aby zwiększyć widoczność noszącej jej osobie, zwłaszcza w warunkach słabej widoczności, takich jak zmierzch, noc czy mgła. Wykonana jest z materiałów odblaskowych, które odbijają światło, sprawiając, że noszący ją stają się bardziej widoczni w ciemności. Odzież ostrzegawcza obejmuje kamizelki, koszulki, kurtki, spodnie, czapki czy nawet buty z elementami odblaskowymi.
- Oświetlenie miejsca pracy – pomaga w zwiększeniu widoczności wokół stanowisk pracy dzięki zastosowaniu lamp, latarń czy reflektorów oraz pozwala dostrzec w ciemności miejsc wykonywania prac z dalekich odległości.
- Zastosowanie świateł ostrzegawczych – umiejscowienie świateł ostrzegawczych na pojazdach czy urządzeniach używanych na stanowiskach pracy po zmroku pozwala zwiększyć ich widoczność, ostrzec o ich występowaniu na drodze.
- Przeglądy bezpieczeństwa – zapewnienie regularnych przeglądów miejsc lub urządzeń mogących stanowić potencjalne zagrożenie podczas wykonywania prac nocnych.
- Edukacja pracowników – wdrażanie szkoleń bezpieczeństwa dla pracowników wykonujących prace po zmroku poruszające tematykę korzystania ze środków ochrony zwiększających widoczność, reagowania na sytuacje kryzysowe, wykonywania bezpiecznej pracy w trudnych warunkach i stosowania odpowiednich procedur.
- Krzewienie kultury bezpieczeństwa - zachęcanie pracowników do świadomego monitorowania otoczenia, komunikowania się ze sobą i reagowania na wszelkie niebezpieczne sytuacje, które mogą się pojawić.
Jakie czynniki mogą przyczynić się do zwiększenia wypadków podczas pracy w nocy?
Bezpieczeństwo pracownika jest kluczowe zarówno dla samego zainteresowanego, jak i pracodawcy. Dbanie o bezpieczeństwo pracownika nie tylko zmniejsza ryzyko wypadków i urazów, ale także poprawia efektywność pracy, lojalność pracowników oraz wizerunek firmy.
Czynniki zwiększające wypadkowość w pracy po zmroku wynikają głównie z charakteru wykonywanej pracy. Do najczęstszych tego typu zdarzeń dochodzi gdy:
- Ograniczenie widoczności - utrudnia wykrycie przeszkód i niebezpieczeństw
- Pracownik jest zmęczony – nadmiar pracy i zmęczenie wynikające z samej pracy nocnej zwiększa ryzyko popełniania błędów, powoduje uśpienie czujności na potencjalne zagrożenia
- Pracownik musi ufać osobie trzeciej wykonującej pracę również w godzinach nocnych lub korzystającej z tej samej infrastruktury – dotyczy to również wypadków drogowych, gdzie możliwość kolizji w nocy zależy także od ostrożności osoby trzeciej
- Komunikacja i współpraca w zespole jest zaburzona – ograniczenie pracowników w trybie nocnej pracy może utrudniać współpracę i komunikację między zespołami, co z kolei może zwiększać ryzyko wypadków.
- Warunki atmosferyczne utrudniają wykonywanie pracy - deszcz, śnieg, mgła czy oblodzenie zwiększa ryzyko wypadków.
Praca w trybie nocnym powinna być organizowana tak, aby minimalizować czynniki ryzyka mogące stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia osób ich wykonujących. Regularne przerwy w pracy umożliwiają regenerację, minimalizowanie sytuacji stresowych zapewni jasność podejmowania decyzji, a przestrzeganie procedur i komunikacja w zespole zapewni pewność w wykonywanych zadaniach. Zrozumienie tych wszystkich zależności pozwala zabezpieczyć biznes przed konsekwencjami prawno-finansowymi oraz tragediami ludzkimi, których w dzisiejszych czasach nie brakuje. Balans między interesem firmy a bezpieczeństwem osób wykonujących pracę w tak trudnych warunkach powinien stanowić fundament działalności, przynosząc obopólne korzyści dla wszystkich ze stron.