Producenci
Znaki bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) znane są od dekad. Ich obecność wymagana jest w każdym zakładzie pracy, w którym występują wybrane zagrożenia, choć nie tylko. Chociaż stworzone są tak, aby nawet bez dokładnej znajomości zasad BHP skutecznie przekazywać informację, przez lata ich wizerunek znacznie się zmienił. Jak dzisiaj wyglądają znaki nakazu BHP, czym odróżniają się od innych i jakie są najpopularniejsze błędy w ich interpretacji?
Spis treści:
Znaki nakazu BHP - główne rodzaje, cele i zastosowanie
Oznaczenia i symbole graficzne wykorzystywane w znakach BHP mają na celu przekazanie wybranego komunikatu pracownikom i osobom postronnych. Ze względu na rodzaj informacji tablice i znaki BHP możemy podzielić na:
Istnieją też grupy znaków celowych ze względu na rodzaj przeznaczenia i przedmiot zastosowania. Należą do nich następujące grupy:
- znaki ewakuacyjne,
- znaki ochrony ppoż.,
- znaki budowlane,
- znaki elektryczne,
- znaki chemiczne,
- znaki pierwszej pomocy.
Jak widać, znaki nakazu należą do jednej z głównych kategorii przedmiotowych. Są one powszechnie wykorzystywane w każdego rodzaju zakładach pracy. Ponadto, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów znakami BHP muszą być też oznaczone obiekty użyteczności publicznej, urzędy, szkoły i nie tylko. Zgodnie z nazwą znak nakazu obliguje do wykonania określonych czynności w sprecyzowany sposób. Przykładowo, poniższy znak nakazu przedstawia informację, zgodnie z którą przy użytkowaniu schodów należy korzystać z poręczy:
Znak nakazu BHP - Korzystaj z poręczy.
→ Sprawdź wszystkie znaki BHP w naszym sklepie!
Defibrylator AED użyj w razie potrzeby - Znak bezpieczeństwa
Ewolucja znaków nakazu BHP i nie tylko
Oznaczenia BHP, w tym znaki nakazu, mają za zadanie przekazać odbiorcy informację o konieczności podjęcia określonych działań. Skuteczność znaku zależy więc do tego, czy w jasny i jednoznaczny sposób przekazuje on informację. Oznaczenie nie może być ani mylące, ani trudne do interpretacji. Sposób rozumienia znaku nie może też być szeroki, innymi słowy: musi być zawężony do jasnych i powszechnie występujących skojarzeń każdego człowieka bez względu na poziom wykształcenia czy niepełnosprawność.
Zdjęcie podglądowe - bezpieczeństwo i higiena pracy.
Znaki nakazu BHP - podobnie, jak oznaczenia innych kategorii - są ustandaryzowane i bazują na normach międzynarodowych ISO. W takim kształcie zostały wprowadzone na początku lat 90. XX w. Od tamtego czasu opracowano trzy główne normy, które regulowały wygląd znaków BHP:
- PL-N-01256-01:1992 - norma z zakresu ochrony przeciwpożarowej,
- PN-N-01256-02-1992 - norma z zakresu ewakuacji,
- PL-N-01256-04:1997 - aktualizowana w 1997 r. norma ppoż.
Od tego czasu znaki bezpieczeństwa i higieny pracy zmieniły się na bardziej przyjazne użytkownikom. Największą zmianą w tym zakresie była standaryzowana z normami międzynarodowymi Polska Norma PN-EN ISO 7010:2012 wprowadzona w 2012 roku. Norma ta zastąpiła PL-N-01256-04:1997, stanowiąc praktyczne wdrożenie międzynarodowej normy ISO 7010.
Norma PN-EN ISO 7010:2012 różni się od poprzedniej kilkoma rzeczami. Przede wszystkim najbardziej rzucającą się zmianą jest inna szata graficzna znaków. Znaki wcześniej figurujące razem z polskojęzycznymi napisami zostały zastąpione symbolami. Pod względem graficznym największą zmianę przeszła szata znaku przycisku alarmowego, który obecnie zawiera symbol dłoni i płomienia.
Najnowsze znaki BHP nakazu mają także wyraźniejszą, ciemnoniebieską kolorystykę. Przyczynia się to do ich lepszej widoczności. Jasno narysowane białe symbole odpowiednio rzucają się w oczy, a ich rozumienie jest jednoznaczne dla każdego.
Wybrane rodzaje znaków nakazu BHP
Jak wspomnieliśmy wcześniej, oznakowania nakazu BHP służą do przekazania informacji o konieczności podjęcia wybranych czynności. Instrukcje mogą dotyczyć stosowania konkretnych środków ochrony osobistej, sposobu używania maszyn czy elektronarzędzi, zastosowania określonych środków ostrożności czy podjęcia innych działań. Wiele znaków nakazu BHP dotyczy także czynności niezwiązanych bezpośrednio z danym stanowiskiem pracy, lecz infrastrukturą i otoczeniem zakładu pracy. Przykładem mogą być znaki nakazu, które informują o konieczności trzymania się poręczy w trakcie korzystania ze schodów czy zachowania ostrożności w związku ze śliską podłogą / nawierzchnią drogi.
Wszystkie obecnie stosowane znaki BHP nakazu poznamy po trzech powtarzalnych cechach:
- okrągłym kształcie oznaczenia,
- niebieskim tle,
- białym piktogramie ilustrującym czynność lub stan.
Poniżej prezentujemy 5 przykładowych znaków nakazu BHP z krótkim omówieniem, które są zgodne z najnowszą normą PN-EN ISO 7010:2012:
Znak nakazu BHP - Nakaz mycia rąk.
Znak nakazu BHP - Nakaz stosowania fartucha ochronnego.
Znak nakazu BHP - Nakaz stosowania pasów bezpieczeństwa.
Znak nakazu BHP - Nakaz stosowania kamizelki odblaskowej.
Znak nakazu BHP - Nakaz stosowania środków ochrony indywidualnej - to jeden ze znaków, który przeszedł dużą zmianę graficzną na przestrzeni ostatnich lat.
Popularne błędy związane z interpretacją i stosowaniem znaków nakazu
Każde współczesne miejsce pracy pełne jest wielu zróżnicowanych oznaczeń. Znaki i instrukcje BHP to z pewnością nie jedyne oznaczenia, z których korzystają pracodawcy. Z jednej strony świadczy pozytywnie o jak najlepszym realizowaniu obowiązku informacyjnego i wsparcia udzielanego pracownikom. Z drugiej jednak ma stosunkowo niebezpieczne konsekwencje: pomimo uproszczeń graficznych znaków BHP z 2012 r. wciąż nie zawsze i nie wszyscy pracownicy rozumieją znaczenie danych piktogramów.
Brak wiedzy w tym zakresie jest kluczowym problemem, który może prowadzić do bardzo niebezpiecznych następstw. Naturalnie najgorsze konsekwencje powodować będzie błędna interpretacja znaków zakazu, ale w praktyce wszystkie są one niezwykle istotne: znaki ewakuacyjne, ppoż., ostrzegawcze, jak i omawiane w tym miejscu w sposób szczególny znaki nakazu BHP. Z przeprowadzanych badań wynika jednoznacznie, że stosowanie, jak i umiejętność rozumienia znaczenia znaków BHP przyczyniają się nie tylko do wzrostu bezpieczeństwa pracy (mniejszej liczby wypadków), ale również do:
- wyższej produktywności pracowników,
- lepszego samopoczucia pracowników,
- przeprowadzania sprawnych działań grupowych w sytuacji zagrożenia.
Do najczęściej spotykanych błędów związanych z rozumieniem znaków bezpieczeństwa i higieny pracy należy przypisywanie błędnych znaczeń piktogramom. Równie ważnym problemem jest niedostateczne zaznajamianie się z instrukcjami BHP, w tym instrukcjami dot. sposobu używania maszyn oraz elektronarzędzi. Wciąż dość częstym problemem jest także nieodpowiednie umieszczenie instrukcji i znaków nakazu, np. poza miejscem, do którego dany znak bezpośrednio się odnosi.
Ewolucja znaków BHP nakazu - podsumowanie
Znaki BHP nakazu to jedne z najważniejszych oznaczeń bezpieczeństwa i higieny pracy. Przez ostatnie dekady ich droga nie była łatwa - kilkukrotnie zmianom podlegały piktogramy i stylistyka oznaczeń BHP. Największe zmiany związane są z ujednoliceniem i przyjęciem normy PN-EN ISO 7010:2012 w 2012 roku, która zastąpiła PL-N-01256-04:1997 i jest realizacją normy międzynarodowej ISO 7010. Choć dzisiejszy wygląd znaków jest niezwykle prosty, wciąż warto zaznajamiać z ich znaczeniem nowo przyjętych pracowników!
Jeżeli szukasz najwyższej jakości oznaczeń BHP - znaków BHP, tablic i instrukcji stanowiskowych - koniecznie sprawdź cały nasz asortyment. W razie trudności z wyborem lub chęci skonsultowania wybranego problemu - zachęcamy do kontaktu mailowego i telefonicznego!
