Znaki bhp - zasady dotyczące stosowania znaków

Zgodnie z prawem na terenie większości obiektów publicznych i zakładów pracy powinny znajdować się znaki bezpieczeństwa i higieny pracy. Zasady ich stosowania nie są jednak skomplikowane. W tym artykule dokładnie sprawdzamy, w jaki sposób należy odczytywać znaki BHP oraz jakie są zasady stosowania tablic bezpieczeństwa w zakładzie pracy.

Znaki BHP - podstawowe zasady bezpieczeństwa

Oznaczenia BHP są wymaganą prawnie formą komunikacji o zagrożeniach, ryzykach, ale także właściwym sposobie postępowania w danej przestrzeni. Stosowane są w zakładach pracy, fabrykach i centrach przemysłowych, urzędach publicznych, w szkołach i centrach kulturowych, hotelach, jednostkach wojskowych i nie tylko. Głównym celem stosowania znaków BHP jest zwiększenie bezpieczeństwa pracowników i wszystkich innych osób przebywających na terenie obiektu.

Pod względem klasyfikacyjnym znaki BHP należą do grupy znaków bezpieczeństwa. W zależności od rodzaju znak BHP informuje o miejscach bezpiecznych i niebezpiecznych, ostrzega przed potencjalnymi zagrożeniami i ryzykami dla zdrowia bądź wskazuje odpowiednie normy postępowania (np. przebywanie na terenie zakładu tylko z wyposażonymi środkami ochrony oczu i słuchu). Oznakowania BHP są standaryzowane i dostosowane do norm europejskich, co ułatwia zrozumienie ich przekazu i zachowanie bezpieczeństwa w różnych środowiskach.

→ Zobacz oznakowanie BHP w naszym sklepie

Wymogi prawne i podstawa prawna oznaczeń BHP

Oznaczenia BHP stanowią integralny element polityki bezpieczeństwa pracy, która kładzie nacisk na konieczność stosowania prawidłowego oznakowania w celu zminimalizowania ryzyka wypadków. Pod względem prawnym znaki BHP mają podstawę prawną w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (z późn. zm.). Obowiązek oznakowania miejsc niebezpiecznych, wiążących się z ryzykiem utraty zdrowia, a także szereg obowiązków związanych z odpowiednim przygotowaniem i wyposażeniem pracowników do specyfiki stanowiska pracy określane są przez przepisy Kodeksu pracy (Dz.U. 1974 r., nr 24, poz 141, z późn. zm.).

Oprócz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej (potocznie zwanego rozporządzeniem BHP) oraz przepisów Kodeksu Pracy oznaczenia BHP regulowane są także przez inne przepisy szczegółowe:

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa;
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2005 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich wyrobów,
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin,
• Dyrektywa Rady 92/58/EWG w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (wdrożona do przepisów krajowych).

Pracodawca ma obowiązek stosować znaki bezpieczeństwa BHP. Tablice należy umieścić w miejscach, które wymagają poinformowania o występowaniu danego zagrożenia, procedurach awaryjnych i przedsięwzięciu wymaganych zasad bezpieczeństwa.

Znaki BHP w miejscu pracy są tak samo istotne, jak odpowiednie wyposażenie do pracy.

Jak czytać znaki BHP?

Znaki BHP stworzono w taki sposób, aby mogły być intuicyjnie poprawnie interpretowane. Są to graficzne, ustandaryzowane symbole, które przedstawiają powszechnie kojarzone czynności i zjawiska. Każdy znak BHP składa się z 3 elementów graficznych:

1. piktogramu - piktogram to graficzna ikona lub symbol reprezentujący dane zjawisko, zagrożenie lub przedstawiający informację. Piktogramy znamy m.in. ze znaków drogowych (np. uproszczona sylwetka człowieka przechodzącego przez pasy). Piktogram BHP może przedstawiać przedmiot, np. gaśnicę, jak i zjawisko, np. ogień, jeśli jest to tablica ostrzegawcza lub tablica zakazu.
2. kształtu tablicy - kształt tablicy zarezerwowany jest dla poszczególnych rodzajów znaków bezpieczeństwa. Wyróżniamy tablice okrągłe, prostokątne, kwadratowe i trójkątne.
3. koloru tła - kolor tła także nie jest bez znaczenia, przy interpretowaniu, co oznacza dany znak BHP. Kolor symbolizuje przynależność do poszczególnej kategorii znaków, np. ostrzegawczych. Wpływa również na jego widoczność.

Główne rodzaje znaków BHP

Wszystkie znaki bezpieczeństwa są równie istotne, jednak treść przekazu może być znacznie inna. Ze względu na to, co przekazuje dany znak BHP, oznaczenia te możemy podzielić na cztery różne grupy:

1. znaki nakazu - rozpoznamy je po niebieskim tle z białym piktogramem, najczęściej okrągłą tablicą. Znaki nakazu, zgodnie z nazwą, nakazuje wykonanie określonych czynności. Przykładowo, może to być nakaz nałożenia słuchawek ochronnych lub trzymania się poręczy w trakcie używania schodów.

Przykładowy znak BHP nakazu - nakaz korzystania z poręczy.

1. Znaki zakazu - wyróżniają się biało-czerwoną kolorystyką, z najczęściej czarnymi piktogramami. Znaki te informują o czynnościach zabronionych w danym miejscu, np. zakazie wstępu z przedmiotami metalowymi czy zakazie palenia.

Przykładowy znak BHP zakazu - zakaz używania sygnałów dźwiękowych.

1. Znaki ostrzegawcze - prawdopodobnie najistotniejsze znaki BHP chroniące przed niebezpieczeństwem. Wskazują one na ryzyka i zagrożenia znajdujące się w danym miejscu. Przykłady to m.in. ostrzeżenie przed występowaniem nadmiernego hałasu, ostrzeżenie przed substancjami żrącymi czy wiszącymi przedmiotami.

Przykładowy znak BHP ostrzegawczy - możliwość porażenia prądem.

1. znaki informacyjne - tablice BHP, które informują o istotnych miejscach i przedmiotach z perspektywy bezpieczeństwa. Najczęściej tablice te mają kwadratowy bądź prostokątny kształt, biały piktogram BHP oraz zielone tło. Przykładem jest znak ewakuacji, znak informujący o miejscu przechowywania defibrylatora, apteczki zdrowia, czy strzałki kierunkowe.

Przykładowy znak BHP informacyjny -wyjście ewakuacyjne.

Oprócz powyższych kategorii wyróżniamy też różne rodzaje znaków ze względu na konkretną dziedzinę przynależności, np. znaki ewakuacyjne, znaki pierwszej pomocy, znaki BHP instalacji elektrycznych, instalacji gazowych i nie tylko.

Zasady stosowania znaków BHP

Umieszczenie znaków BHP w zakładzie pracy jest obowiązkiem pracodawcy. Jednak w celu faktycznej poprawy bezpieczeństwa pracy, należy pamiętać o kilku zasadach:

1. Przed zastosowaniem znaków BHP należy dokonać analizy oceny ryzyka zawodowego dla poszczególnych stanowisk i zbadać zagrożenia, jakie mogą występować w miejscu pracy.
2. Oznakowania BHP należy rozmieszczać bezpośrednio przy zagrożeniach (znaki ostrzegawcze, znaki zakazu, nakazu).
3. W zakładzie pracy powinna być wyznaczona droga ewakuacyjna oznakowana tablicami BHP.
4. Liczba oznaczeń musi być adekwatna do specyfiki miejsca pracy - nie istnieją odgórne wytyczne, które miałyby charakter uniwersalny.
5. Pracownicy muszą zostać zaznajomieni ze znaczeniem każdego ze znaków BHP znajdujących się na terenie obiektu.

Stosując się do zasad BHP, praca będzie nie tylko bezpieczniejsza, ale także bardziej efektywna!

Znaki BHP - podsumowanie

Znaki BHP bywają lekceważone przez niektórych pracodawców, jednak gwarantują one faktyczny wzrost bezpieczeństwa. Często też wpływają na komfort, co przekłada się na dobre warunki w miejscu pracy, zadowolenie pracowników oraz efektywność pracy. Zasady stosowania oraz interpretowania znaków BHP są na tyle proste, że nikomu nie powinny sprawić problemu.

Bibliografia:

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 r., nr 129, poz. 844, z późn. zm.).

Kodeks pracy (Dz.U. 1974 r., nr 24, poz 141, z późn. zm.).

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa;

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2005 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich wyrobów,

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin,

Dyrektywa Rady 92/58/EWG w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (wdrożona do przepisów krajowych).