
Instrukcja BHP - Substancje niebezpieczne i stwarzające zagrożenie
ESB-IN-C-046
ESB-IN-BW-046
Substancje niebezpieczne to substancje i preparaty które ze względu na swoje właściwości mogą podczas kontaktu stwarzać zagrożenie dla użytkownika. Przyjmuje się, że substancje i preparaty niebezpieczne są zakwalifikowane do co najmniej jednej z wymienionych kategorii:
1. właściwościach wybuchowych,
2. o właściwościach utleniających,
3. łatwopalne,
4. żrące,
5. toksyczne lub szkodliwe,
6. drażniące,
7. uczulające,
8. rakotwórcze,
9. mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość,
10. niebezpieczne dla środowiska.
Natomiast substancje stwarzające zagrożenie możemy zakwalifikować do jeden z poniższych grup:
1. właściwościach wybuchowych,
2. o właściwościach utleniających,
3. łatwopalne,
4. żrące,
5. toksyczne lub szkodliwe,
6. drażniące,
7. uczulające,
8. rakotwórcze,
9. mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość,
10. niebezpieczne dla środowiska.
Osoby wyznaczone do pracy z substancjami niebezpiecznymi i stwarzającymi zagrożenie muszą przestrzegać określonych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zapisy ogólne:
· Do wykonywania pracy z substancjami może być dopuszczony pracownik, który:
- posiada aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku;
- został zapoznany z podstawowymi zasadami BHP i PPOŻ. na terenie zakładu pracy oraz instrukcjami stosowania magazynowania i przechowywania substancji;
- został zapoznany z ryzykiem zawodowym na określonym stanowisku pracy,
- został zapoznany z kartami charakterystyk substancji;
- został zapoznany z postępowaniem z odpadami substancji niebezpiecznych,
- został zapoznany w sposób praktyczny z użytkowaniem preparatów i substancji chemicznych,
- został zapoznany z zasadami postępowania w sytuacjach awaryjnych np. wypadku, pożaru, wycieku itd.
· Wszystkie materiały posiadające oznaczenia z tabeli są materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi.
· Podczas ich stosowania należy zachować szczególną ostrożność i przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
· Prace z substancjami są pracami szczególnie niebezpiecznymi, że specjalnymi wymogami, których należy przestrzegać.
Wymagane środki ochrony indywidualnej:
· pracownik powinien być wyposażony w odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej, w tym obuwie oraz rękawice ochronne (i inne, zgodnie z kartą charakterystyki substancji);
· środki ochronne muszą posiadać certyfikat, znak bezpieczeństwa oraz deklaracje zgodności z polskimi normami,
· pracownik powinien mieć zapewnione sprawne i odpowiednie środki zapobiegające powstaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, oraz niezamierzonego uwalniania się substancji do środowiska.
Składowanie i transport substancji
Substancje powinny być przechowywane:
· w magazynach spełniających warunki wynikające z przepisów budowlanych i ochrony PPOŻ.;
· zgodnie z zaleceniami zawartymi w karcie charakterystyki;
· w pomieszczeniach suchych z podłożem z materiału nieprzepuszczalnego (lub z zastosowaniem innych rozwiązań ograniczającym wycieki) oraz dobrze wentylowanych;
· w opakowaniach oryginalnych lub przeznaczonych dla konkretnej substancji;
· z zachowaniem ochrony przed działaniem słońca oraz innymi źródłami ciepła.
· z wykorzystaniem wanien wychwytowych, aby zabezpieczyć stanowisko pracy przed niekontrolowanym wyciekiem stosowanych substancji,
· w taki sposób, aby nie było możliwości przedostania się tych substancji do gruntów i wód,
· w miejscu z dostępnym sorbentem lub/i neutralizatorem.
Stanowisko magazynowe powinno być zorganizowane w taki sposób, aby nie było możliwości wycieku substancji niebezpiecznej poza nie. Dodatkowo należy je tak zorganizować, aby ewentualne nieszczelności były łatwe do zauważenia.
Pomieszczenia magazynowe należy wyposażyć w odpowiednie znaki ostrzegawcze oraz ewakuacyjne.
Czynności przed rozpoczęciem pracy:
· zapoznać się z kartą charakterystyki substancji i wskazówkami bezpieczeństwa na opakowaniu jednostkowym;
· sprawdzić stanowisko pracy, czy użycie substancji nie stworzy zagrożenia dla pracownika i osób postronnych;
· sprawdzić, czy obok nie są wykonywane prace niebezpieczne pożarowo, mogące doprowadzić do zapłonu materiału;
· sprawdzić opakowania i oznakowania substancji czy nie są uszkodzone oraz datę przydatności do użytkowania;
· przygotować niezbędne narzędzia oraz sprzęt;
· zastosować wymagane środki ochrony indywidualnej;
· zapewnić odpowiednie oświetlenie i wentylację miejsca pracy,
· niedopuszczanie osób postronnych w strefę wykonywanych prac.
Czynności podczas pracy:
· zachować szczególną koncentrację;
· używać środków ochrony indywidualnej zgodnych z kartą charakterystyki używanej substancji;
· używać tylko właściwych substancji i sprawnego sprzętu;
· używać sprzętu i narzędzi pracy zgodnie z ich przeznaczeniem i instrukcją obsługi;
· nie wolno wdychać oparów; +1
· przed przerwą i na koniec pracy należy umyć ręce;
· zabrudzone, nasączone ubrania natychmiast zdjąć;
· zapewnić odpowiednie wietrzenie lub odciągi;
· monitorować samopoczucie własne i współpracowników.
· odpady produkcyjne powinny być sukcesywnie usuwane ze stanowiska pracy,
· przy pracach z substancjami palnymi lub wybuchowymi należy stosować wyłącznie narzędzia nieiskrzące,
Czynności zabronione:
· Korzystanie z substancji niewiadomego pochodzenia,
· Wykorzystywania substancji chemicznych bez wcześniejszego zapoznania z kartą charakterystyki,
· Praca z substancjami chemicznymi i stwarzającymi zagrożenie bez wymaganych środków ochrony indywidualnej,
· spożywanie posiłków i palenie tytoniu przy pracy oraz w pomieszczeniach przechowywania substancji;
· Wchodzenia do obiektów wentylowanych bez wcześniejszego włączenia wentylacji,
· Używanie otwartego ognia w miejscu pracy z substancjami,
· przechowywanie substancji w opakowaniach innych niż oryginalne i/lub w opakowaniach nieoznakowanych;
· przelewanie lub mieszanie substancji;
· zabrania się pozostawiania niezabezpieczonych, otwartych pojemników z substancjami bez nadzoru; +2
· wykorzystywanie zużytych pojemników do innych celów;
· w przypadku stosowania aerozoli - kierowanie strumienia substancji na inne osoby;
· stosowanie substancji niezgodnie z jej przeznaczeniem;
· gromadzenie na stanowisku pracy substancji przekraczającej zapotrzebowanie.
Czynności i zasady po zakończeniu pracy:
· uporządkować miejsca wykonywanych prac, a jeśli prace nie zostały ukończone – zabezpieczyć miejsce pracy;
· sprawdzić czy w związku z prowadzonymi pracami nie doszło do uszkodzeń lub zagrożeń na stanowisku pracy;
· dokładnie zakręcić pojemnik z używaną substancją;
· nadmiar użytego materiału starannie zebrać do szczelnego pojemnika na odpady;
· oczyścić narzędzia i sprzęt, a w razie potrzeby również środki ochronne;
· zużyte, puste opakowania po substancjach szkodliwych umieścić w wyznaczonym, oznakowanym pojemniku / miejscu na odpady niebezpieczne;
· w przypadku wystąpienia skażenia odzieży roboczej substancjami, należy skażoną odzież zdjąć i odpowiednio wyczyścić lub wycofać z użytkowania. +3
· dokładnie umyć ręce i twarz, a w przypadku kontaktu z substancją i preparatem niebezpiecznym całego ciała – umyć pod bieżącą wodą całe ciało,
· monitorować stan swojego zdrowia przez najbliższą dobę, a przy podejrzeniu zatrucia lub pogorszenia samopoczucia udać się niezwłocznie do lekarza oraz zgłosić ten fakt przełożonemu.
Czynności i zasady po zakończeniu pracy:
· Poparzenia (praca z substancjami niebezpiecznymi),
· Zatrucia, alergie (praca z substancjami niebezpiecznymi).
· uderzenie o nieruchome przedmioty (magazynowanie substancji),
· Przeciążenie układu mięśniowo szkieletowego (praca w wymuszonej, nieergonomicznej pozycji ciała, transport substancji).
· Pożar, wybuch (działanie substancji łatwopalnych i wybuchowych),
· Stres, presja czasu (praca z substancją niebezpieczną).
Postępowanie w sytuacjach awaryjnych
· przy wystąpieniu zagrożeń dla życia i zdrowia należy niezwłocznie przerwać prace oraz zaalarmować odpowiednie służby;
· w przypadku zapalenia się substancji palnej, zaalarmować otoczenie i przystąpić do likwidacji źródła ognia używając podręcznego sprzętu gaśniczego;
· zapewnić ewakuację z miejsca zagrożenia oraz zabezpieczyć miejsce zdarzenia;
· jeśli na skutek zdarzenia są poszkodowani należy udzielić im pierwszej pomocy zgodnie z instrukcją i wezwać pomoc medyczną;
· gdy doszło do kontaktu ciała z substancjami, należy postępować zgodnie z wytycznymi zawartymi w karcie charakterystyki; +4
· skażoną odzież lub środki ochrony indywidualnej, należy niezwłocznie zdjąć;
· niezwłocznie przerwać prace przy wystąpieniu podejrzenia zatrucia u pracownika.
· każdy zaistniały wypadek należy zgłosić przełożonemu, a miejsce zdarzenia pozostawić w takim stanie, w jakim zdarzył się wypadek,
· w przypadku zgłoszenia pożaru do jednostki straży pożarnej należy podać jakie w miejscu pracy występują substancje chemiczne i niebezpieczne.
Ważne telefony

Centrum Powiadomiania Ratunkowego
112
Państwowe Ratownictwo Medyczne
999
Straż Pożarna
998
Policja
997
+1 +2 +3 +4
Pamiętaj, pracownicy muszą posiadać łatwy dostęp do apteczki oraz instrukcji udzielania pierwszej pomocy
+5
Podstawa prawna
Kodeks pracy [t.j.] Art. 2374 §1 Pracodawca jest obowiązany zaznajomić pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac
Kodeks pracy [t.j.] Art. 211 Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika […]
Rozporządzenie Ministra i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003r., nr 169, poz. 1650 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy
Chcesz wiedzieć więcej?
Kup szkolenie