Kolory kasków na budowie - znaczenie i zastosowanie

Kolory kasków na budowie mają niebagatelne znaczenie i chociaż nie są prawnie zastrzeżone dla poszczególnych stanowisk, w branży istnieją jasne reguły. Najważniejsze jest jednak nie to, jaki kolor kasku wybrać, ale to, żeby przede wszystkim go nosić. Za brak kasku na budowie grożą bardzo poważne sankcje finansowe. Zobacz, jak kask chroni nasze bezpieczeństwo na budowie i jakie są znaczenia poszczególnych wariantów kolorystycznych kasków!

Kaski na budowie - niezbędny element ochrony

Na placu budowy zachowanie bezpieczeństwa ma priorytetowe znaczenie. Wypadki przy budowie zdarzają się bardzo często i chociaż większość z nich nie jest poważna, z perspektywy prawnej niezbędne jest wyposażenie pracowników w środki ochrony ciała i głowy. Wśród nich czołowym elementem jest oczywiście kask, którego na budowie zabraknąć nie może. Kaski na budowie są obowiązkowym elementem wyposażenia zarówno dla pracowników, jak wizytatorów i wszystkich innych osób znajdujących się w tym miejscu.

Używany na budowie kask, a formalnie - hełm ochronny, wykonany jest z wytrzymałych tworzyw osadzonych na stelażu. Kompozyt dopuszczony do sprzedaży jest odpowiednio testowany - musi być zdolny m.in. do zapewnienia bezpieczeństwa w przypadku np. spadającego na głowę gruzu budowlanego. Lepsze kaski budowlane zapewnią nie tylko ochronę przed uderzeniami, ale również są zabezpieczone antystatycznie, chroniąc przed prądem elektrycznym. Co do zasady jednak kaski na budowie chronią przed następującymi zagrożeniami:

• upadające przedmioty, np. cegły, deski, gruz budowlany,
• uderzenia o wystające elementy konstrukcyjne, np. krawędzie stropów, pręty fundamentowe, elementy ścian,
• spadające części maszyn budowlanych.

Hełmy ochronne i kaski budowlane w sklepie BHP

Wymogi prawne związane ze stosowaniem kasków ochronnych

Ochrona ciała stanowi podstawowy obowiązek pracodawcy, który wprost wynika z wykładni Kodeksu pracy. To właśnie na pracodawcy ciąży obowiązek wyposażenia pracowników w środki ochrony, wyposażenie robocze i zabezpieczenia dostosowane do specyfiki i warunków pracy na danym stanowisku. W przypadku pracy w terenie kaski na budowie bez wątpienia stanowią podstawowy wymóg stojący przed pracodawcą.

Kwestie te reguluje również Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1833 z późn. zm.). Rozporządzenie reguluje m.in. obowiązek wyposażenia pracowników w środki ochrony, w tym środki ochrony ciała i głowy. Co ważne, akt prawny nie wskazuje konkretnych rozwiązań, ale uzależnia akceptowalny poziom bezpieczeństwa od dostosowania środków ochrony do aktualnych zagrożeń związanych z pracą. Oznacza to, że wyposażenie pracowników w kaski, które nie są jednak odpowiednie do danej pracy, nie będzie oznaczało spełnienia obowiązku prawnego pracodawcy. Ten ostatni bowiem jest zobowiązany do dokładnego przeanalizowania, samodzielnego bądź z pomocą specjalistów, wszystkich ryzyk, które występują w danym obszarze pracy.

W przytoczonym rozporządzeniu znajdują się też zapisy, które bezpośrednio dotyczą obowiązku noszenia kasku na budowie (par. 4, ust. 1 i 2). Każda osoba przebywająca na placu budowy, nie tylko pracownicy, jest zobligowana do noszenia kasku. Za brak wydania kasku, wpuszczenie osoby postronnej bez kasku na plac budowy, pracodawca może ponieść surowe sankcje karne. Wysokość grzywny wynosi minimum 1000 zł. Co ważne, jest to kwota dotycząca stwierdzenia tylko jednej nieprawidłowości.

Kolory kasków na budowie - rodzaje i znaczenie

Nie istnieją dokładne przepisy, które w sposób precyzyjny podejmowałyby kwestią, jaką są kolory kasków na budowie. Nie oznacza to jednak, że nie mają one znaczenia. Podział kolorów kasków na budowie jest umowny, ale głęboko utarty w praktyce. Każdy kolor kasku na budowie odpowiada konkretnej funkcji, którą pełni się w tym miejscu. Może ona być zarówno związana z pracą, jak i nie, co ma miejsce np. w przypadku wizytatorów.

Zgodnie z obowiązującym podziałem najczęściej kolory kasków na budowie dzielimy następująco:

• biały kask na budowie - to z pewnością najbardziej “prestiżowy” kask, a każdy pracownik budowlany powinien dokładnie uważać, kiedy jego właściciel jest nieopodal. Białe kaski na budowie noszą bowiem tylko kierownicy budów, inżynierowie, ewentualnie aktualnie wizytujący budowę inspektorzy nadzoru budowlanego.
• czarny kask - najczęściej zakłada go architekt, rzadziej inspektor nadzoru.
• zielony kask - kolor kasków na budowie przypisany dla pracowników i specjalistów bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).
• niebieski kask na budowie - to odpowiedni kolor kasku dla pracowników pracujących na dużych wysokościach. Ten kolor jest jednak najbardziej “wszechstronny”. Często niebieskie kaski zakładane są przez operatorów maszyn, elektryków i specjalistycznych pracowników innych dziedzin.
• pomarańczowy kask - umowny kolor kasku na budowie przeznaczony dla geodetów.
• kask żółty - kolor kasków na budowie, które jest przeznaczony dla szeregowych pracowników fizycznych. Z oczywistych powodów żółtych kasków jest najwięcej.

Kaski na budowie - dodatkowe informacje

Nie przewiduje się sankcji za włożenie na teren budowy kasku odmiennego koloru. Poważne konsekwencje spotkają za to osoby odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa w danym momencie na budowie, jeśli pozwolą na przebywanie na miejscu osób bez hełmu ochronnego. Grzywna za takie przewinienie wynosi aż 1000 złotych i jest naliczana jednorazowo od przewinienia, wobec czego kilkuosobowa grupa osób bez ochrony głowy to kilkukrotnie wyższa sankcja.

Warto również pamiętać o tym, że kaski na budowie muszą być noszone kategorycznie zawsze. Nie ma tu znaczenia, czy pracownik aktualnie wykonuje czynności obarczone wyższym, czy niższym ryzykiem urazu. Z wykładni przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy jasno wynika, że wypadek może zdarzyć się także w najmniej oczekiwanych momencie.

Ostatecznie należy również regularnie sprawdzać stan kasków ochronnych. Dobrze jest, jeśli kolory kasków na budowie nie są wytarte i umożliwiają łatwe rozpoznanie, jaką funkcję pełni dana osoba. Najważniejsze jest jednak bezpieczeństwo. Zasady dotyczące użytkowania kasków są symilarne względem np. reguł użytkowania fotelików samochodowych dla dzieci. Jakiekolwiek złamanie bądź wgniecenie kasku oznacza natychmiastową konieczność wymiany uszkodzonego nakrycia ochronnego na nowe. Nawet drobne uszkodzenia mogą bowiem znacznie ograniczać możliwości ochronne kasku.

Kolory kasków na budowie - podsumowanie

Na każdym placu budowy nieustannie znajdziemy przynajmniej potencjalne zagrożenia dla zdrowia i życia. Z tego powodu przepisy BHP nie pozostawiają złudzeń - w miejscu budowy każdy, nie tylko pracownicy, musi być wyposażony w odpowiedni hełm ochronny. Chroni on przed urazami mechanicznymi, ale może zapewniać też podstawową ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym.

Te jednak dzielimy na różne rodzaje. Nie ma w Polsce przepisów prawnych, które zabraniałyby użycie kasku budowlanego danego koloru, jednak społecznie i w branży utarło się pewne rozróżnienie. Zgodnie z nim biały kolor kasku przeznaczony jest tylko dla najwyższych rangą pracowników, kierowników budów i inspektorów, czarny dla architektów, a np. pomarańczowy - dla geodetów. Kolory kasków na budowie to jednak sprawa drugorzędna. Najważniejsze jest to, aby każdy w taki kask na miejscu budowy był wyposażony. W przeciwnym razie zarządca i kierownik budowy mogą ponieść sankcje karne.